Στην τάξη μας φέτος υλοποιήσαμε το πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Τα Δυνατά ΟΧΙ». Στο πλαίσιο της πρόληψης των εξαρτήσεων και της ανάπτυξης κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων, τα παιδιά έμαθαν να βάζουν όρια, να αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους και να λένε “όχι” όταν αυτό χρειάζεται, με τρόπο σταθερό, ειλικρινή και ενδυναμωτικό.
Αρχικά, τα παιδιά ενημερώθηκαν για τη σημασία της άρνησης και τη δύναμη που αποκτά κανείς όταν βάζει όρια σε καταστάσεις που τον δυσκολεύουν. Μιλήσαμε για την έννοια της άρνησης και το πώς βοηθά στην προστασία του εαυτού. Μέσα από βιωματικές δραστηριότητες γνωριμίας, τα παιδιά συνδέθηκαν μεταξύ τους και με τον δάσκαλο με νέους, δημιουργικούς τρόπους.
Συμφωνήσαμε όλοι μαζί στους “κανόνες του παιχνιδιού”, οι οποίοι αναρτήθηκαν στην αίθουσα και τηρούνται με τη φροντίδα όλης της ομάδας. Δημιουργήσαμε ένα σύνθημα που μας συνοδεύει μέχρι και σήμερα, δίνοντας ταυτότητα και συνέχεια στη δουλειά μας.
Στην πορεία, ανακαλύψαμε ότι το “όχι” δεν είναι πάντα ίδιο. Μπορεί να είναι πεισματάρικο, ντροπαλό, τεμπέλικο, σιωπηλό, αβέβαιο ή αποφασιστικό. Μιλήσαμε για όλα αυτά τα “όχι” και τα αποτυπώσαμε με χρώματα, λέξεις και εικόνες. Ζωγραφίσαμε το κάθε “όχι” όπως το φανταζόμαστε και καταλάβαμε ότι το πιο σημαντικό είναι το «Δυνατό ΟΧΙ» – αυτό που είναι σταθερό, αληθινό και μοιάζει με βράχο.
Εμβαθύναμε στη μελέτη της άρνησης. Πολλές φορές το “όχι” είναι δύσκολο. Μιλήσαμε για τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσουμε όταν προσπαθούμε να πούμε όχι – τον φόβο, την ανασφάλεια, την επιθυμία να μας συμπαθούν οι άλλοι. Εργαστήκαμε πάνω στα υποστηρικτικά εργαλεία της άρνησης: τη γνώση, την πίστη στον εαυτό και τη στοχοθέτηση.
Μέσα από ένα διασκεδαστικό παιχνίδι ρόλων, τα παιδιά χωρίστηκαν σε ζευγάρια. Οι «κόκκινοι» έπρεπε να απαντούν πάντα “όχι”, ενώ οι «μπλε» τους έκαναν συνεχώς ερωτήσεις. Στο τέλος συζητήσαμε πώς ένιωσαν και ποια “όχι” ήταν αληθινά. Ακολούθησε δεύτερος γύρος, όπου τα παιδιά ενθαρρύνθηκαν να λένε “όχι” μόνο όταν το εννοούν πραγματικά. Μέσα από τη διαδικασία, αναδείχθηκε η αξία της ειλικρίνειας και της εσωτερικής δύναμης – ένα “όχι” έχει πραγματική αξία όταν είναι αυθεντικό.
Παράλληλα, γνωρίσαμε την έννοια του ορίου. Τα παιδιά εξοικειώθηκαν με τη σχέση μεταξύ του ΟΧΙ και του προσωπικού ορίου και πώς αυτά συνδέονται με την αυτοφροντίδα και την αυτοπροστασία. Έμαθαν ότι τα όρια δεν είναι μόνο για να κρατούν έξω ό,τι μας απειλεί, αλλά και για να εξηγούν στους γύρω μας πότε και πώς νιώθουμε άνετα.
Μέσα από βιωματικές δραστηριότητες, κάθε παιδί δημιούργησε έναν «κύκλο προστασίας» γύρω του, συμβολίζοντας τον χώρο μέσα στον οποίο αισθάνεται ασφαλές. Ενισχύθηκε η έννοια της προσωπικής ζώνης και η ικανότητα να θέτουν όρια χρησιμοποιώντας το “όχι” κρατώντας έξω από τον κύκλο όλα όσα μπορεί να απειλήσουν την ισορροπία τους – όπως, ο ρατσισμός, η κακοποίηση και ο εκφοβισμός.
Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάστηκε και η Μάγισσα Διαφήμιση – μια πονηρή και ψεύτρα φιγούρα, που προσπαθεί να μας ξεγελάσει για να πουλήσει τα προϊόντα της. Μέσα από θεατρικό παιχνίδι και κουκλοθέατρο, τα παιδιά είδαν πώς η διαφήμιση μπορεί να αλλοιώνει την πραγματικότητα, παρουσιάζοντας τη σοκολάτα ως “υγιεινή” και τους υπερκαταναλωτές ως “ευτυχισμένους”.
Τα παιδιά χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες και κάθε μία ανέλαβε διαφορετική αποστολή: μία ομάδα έλεγε ψέματα για να πουλήσει το προϊόν της, μία έλεγε την αλήθεια (ακόμα κι αν το προϊόν της δεν γινόταν δημοφιλές), μία ετοίμασε διαφημιστικό σποτ με σλόγκαν και μουσική και μία δημιούργησε έντυπη διαφήμιση. Στο τέλος, συζητήσαμε όλα τα μηνύματα και αναζητήσαμε τι κρύβεται πίσω από τις “λαμπερές” εικόνες των μέσων.
Στο πλαίσιο της συζήτησης για τα όρια και τη δύναμη του “όχι”, μιλήσαμε και για τη βία στα γήπεδα και στον αθλητισμό. Τα παιδιά προβληματίστηκαν πάνω στο νόημα της νίκης και της ήττας και κατανόησαν πως αυτό που έχει μεγαλύτερη αξία είναι το όμορφο, τίμιο και καθαρό παιχνίδι. Τονίσαμε ότι στον αθλητισμό –όπως και στη ζωή– κάποιες φορές κερδίζουμε και κάποιες χάνουμε, και ότι το “ΟΧΙ” στη βία είναι ένα δυνατό μήνυμα που δείχνει σεβασμό στον εαυτό μας, στους άλλους και στις αξίες του αθλητισμού.
Το πρόγραμμα «Τα Δυνατά ΟΧΙ» αποτέλεσε και τη βάση για την καλοκαιρινή μας γιορτή. Φέτος, παρουσιάσαμε το έργο «Ειρήνη» του Αριστοφάνη, και το δυνατότερο ΟΧΙ που εκφράστηκε δεν ήταν ένα προσωπικό ΟΧΙ, αλλά ένα παγκόσμιο: το ΟΧΙ στον πόλεμο. Τα παιδιά με λόγο, κίνηση και θεατρικότητα ένωσαν τις φωνές τους για έναν ειρηνικό κόσμο, κλείνοντας έτσι με τον πιο ουσιαστικό τρόπο ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε με ένα απλό “όχι” και έφτασε να μιλά για πανανθρώπινες αξίες.
